Heb ik validisme geïnternaliseerd?
Ik wil onderzoek doen naar validisme. Wat is het en heb ik het misschien zo geïnternaliseerd dat ik het niet meer zie of merk?
De laatste tijd lees en hoor ik op Threads en Youtube veel over validisme, ook wel ableism genoemd in het Engels. Wat is het? Bij validisme gaat het om discriminatie, marginalisering en stigmatisering van mensen met een functiebeperking op grond van hun lichamelijke, verstandelijke en/of psychische gesteldheid (Brok, 2005; Koster, 2021). Als je deze definitie leest denk je misschien dat jij anderen natuurlijk niet discrimineert, marginaliseert of stigmatiseert, maar het kan gebeuren op subtiele manieren.
Welk leven is beter?
Vind jij dat je leven beter is of zou zijn zonder een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking? Als ik eerlijk ben had ik het grootste deel van mijn leven geantwoord met ‘ja’. Ik had vroeger zeker gezegd dat ik graag geboren had willen worden zonder een psychische kwetsbaarheid en dat ik gelukkiger zou zijn zonder mijn chronische vermoeidheid. Betekent dit dat ik validisme al van jongs af aan geïnternaliseerd heb? Ik denk van wel.
Laatst merkte iemand op (ik parafraseer) dat het wel moeilijk zou zijn om met mij samen te leven en dat ze medelijden had met mijn man en zoon. Is dit een validistische opmerking? Ik voelde me er in ieder geval heel lullig onder en voelde me minderwaardig. Dat deed mij twijfelen of ik echt geloof dat ik minderwaardig ben, omdat ik met beperkingen leef. Ik was juist de laatste tijd bezig in te zien dat het ook gewoon oké en genoeg is dat ik zorg voor mijn gezin en huishouden op goede én op slechte dagen, waarop ik helemaal geen energie heb.
Voorbeelden van validisme
Andere manieren waarop validisme zichtbaar wordt is iets of iemand ‘gestoord’ noemen. Hiermee marginaliseer en stigmatiseer je mensen met een psychische beperking. Ik ben ook gek genoemd en dat raakte mij echt. Verder is de samenleving zoveel mogelijk ingericht op mensen die geen lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking hebben. Niet alle gebouwen zijn bijvoorbeeld vrij toegankelijk voor mensen in een rolstoel.
Een ander voorbeeld uit mijn eigen leven is dat ik al jaren met depressies en overprikkeling worstelde, waardoor ik sommige dingen niet kon en kan zoals anderen, zoals een reguliere baan hebben, lang reizen en dingen doen in een groep. Geen enkele hulpverlener heeft gezien dat ik autisme heb. Ik kwam er uiteindelijk zelf mee en na lang worstelen kreeg ik in 2024 op 43-jarige leeftijd eindelijk een diagnose. Alle hulpverleners gingen er allemaal van uit dat ik alles gewoon zou moeten kunnen doen, omdat ik een academische graad heb en heel intelligent ben. Maar dat doet geen recht aan de beperkingen die ik toch dagelijks ervaar.
Ik ‘zie er niet autistisch’ uit, maar moet dagelijks mijn energie goed bewaken. Ik kan op de meeste dagen het huishouden doen en af en toe werken aan mijn blog of youtubekanaal, maar ik heb dagelijks ook heel veel rust en stilte nodig. Verder ben ik gewoon niet goed in samenwerken. Ik werk het liefste alleen. Maakt mij dat minderwaardig en moeilijk om mee samen te leven? Ik hoop van niet!
Mijn onderzoek naar validisme
De komende tijd ga ik onderzoek doen naar validisme en hoe het voor mij en anderen tot uiting komt. Ik zou hier graag over willen lezen of podcasts over luisteren. Heb jij daar tips voor? Deel ze in de reacties!
Verder wil ik graag mensen met een beperking en/of hun naasten interviewen om meer te leren over hun dagelijkse ervaring. Wil jij hieraan meewerken en/of een gastblog schrijven voor mijn website? Stuur dan een mail naar geeskehogenhuis@gmail.com. Ik speel ook met het idee om mijn volgende boek te schrijven over de prijs van validisme, maar ik wil eerst genoeg informatie over het onderwerp verzamelen.
Wordt vervolgd…
Groetjes van Geeske